COGRAFI KONUM
COĞRAFİ KONUM
A. Özel Konum:
Bir Ülkenin özel konumu deyince;
* İklim özellikleri,
* Jeopolitik konumu,
* Ekonomik faaliyetleri, Bitki örtüsü (hem özel hem matematik konumun sonucudur),
* Tarım ürünleri, Ulaşımı,
* Dağları, Yükseltileri,
* Hayvan türleri hatırlanmalıdır.
B. Matematik Konum:
Bir yerin enlem ve boylam değerleri matematik konumdur. Bundan dolayı gerçekleşen sonuçlarda Matematik konumun sonuçlarıdır.
* Sıcaklık değerleri (enleme göre düzenli olarak artıp azalıyor ise) ve buna bağlı olarak bitki örtüsü,
* Kalıcı kar sınırı,
* Denizlerin tuzluluk oranı,
* Bir yerin yerel saati,
* Doğusu ile Batısı arası zaman farkı,
* Kuzey Güney arası mesafesi (iki paralel arası 111 km’dir.)
Türkiye’nin Özel Konumunun Sonuçları:
ü İç kesimler kıyılara göre, kışın daha soğuk yazın daha sıcaktır.
ü Batıdan Doğuya gidildikçe yükselti artar.
ü Üç kıtanın birleştiği yerdedir.
ü Hem Asya hem Avrupa ülkesidir.
ü Önemli deniz ve kara yolları üzerindedir.
ü Üç tarafı denizler ile çevrilidir.
ü Orta doğu petrollerine yakındır.
ü Çeşitli doğal kaynaklara ve madenlere sahiptir.
ü Çeşitli iklimlerin görülmesinden dolayı, çeşitli tarım ürünleri yetişir.
Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları:
ü Türkiye 36-42º K paralelleri, 26-45º D meridyenleri arasındadır.
ü Kuzey Yarım Kürede ve Başlangıç Meridyeninin Doğusundadır.
ü En Doğusu ile En Batısı arasında 76 dakika zaman farkı vardır.
ü Kuzeyi ile Güneyi arasında yaklaşık 666 km mesafe vardır.
ü Dört Mevsim belirgin olarak görülür (Orta kuşakta olmasından dolayı)
PARALEL ve MERİDYENLER
Paralellerin Özellikleri:
Ø 90 Kuzey ve 90 Güney Yarım Kürede olmak üzere 180 tanedir.
Ø En büyük paralel Ekvatordur.
Ø İki paralel arası uzaklık 111 km’dir.
Ø Ekvatordan Kutuplara gidildikçe çapları ve çevreleri kısalır (Dünyanın şeklinden dolayı).
Ø 90º paralelleri birer nokta halindedirler.
Enlemin Etkileri:
ü Güneş açısının düşme açısını,
ü Sıcaklığın Ekvatordan Kutuplara azalmasını,
ü İklimlerin değişmesini,
ü Bitki örtüsünün değişmesini,
ü Ekonomik etkinliklerin şekillenmesini,
ü Toprak türlerini,
ü Akarsu rejimlerini,
ü Kültürel özellikleri, yaşayış biçimlerini,
ü Hayvan cinslerini etkiler.
Meridyenlerin Özellikleri:
Ø Başlangıç meridyeni, Londra’nın Greenwich kasabasından geçer.
Ø Bütün meridyenlerin uzunlukları eşittir.
Ø Aralarındaki mesafe Kutuplara gidildikçe azalır.
Ø Aralarındaki mesafe yalnızca Ekvatorda 111 km’dir.
Ø Aynı paralel üzerinde birbirine olan uzaklıkları eşittir.
Ø Aralarındaki zaman farkı 4 dakikadır.
Ø 180 tane Batı-180 tane Doğu olmak üzere 360 meridyen vardır.
Ø Aynı meridyen üzerinde tüm noktaların yerel saatleri aynıdır.
Yerel Saat: Yerel saat şöyle belirlenir. Bir merkezde güneş yükselebileceği en yüksek noktaya ulaştığı an oranın yerel saati 12.00dir. Başka bir ifade ile yatay düzleme dikilen çubuğun gölgesinin en kısa olduğu anda saat 12.00dir. Dünya Batıdan Doğuya doğru döndüğü için yerel saat Doğuda daima ileridir. Batıda ise geridir. Yani Doğuda her zaman güneş erken doğar ve erken batar.
Ortak Saat (ulusal saat): Yerel saat sosyal ve ekonomik alanda karışıklıklara neden olduğu için ortak saat kullanılır. Herhangi bir meridyenin yerel saati esas alınıp tüm ülke için geçerli hale getirilmesine ortak saat denir.
Not: Türkiye, kış aylarında 30ºDM’nin, yaz aylarında ise 45ºDM’nin yerel saatini ortak saat olarak kullanmaktadır.